Tarım, sera gazı emisyonları açısından dünya genelinde beşinci sırada yer alması ve toplam emisyonların yaklaşık %10'unu oluşturması nedeniyle çevreyi en çok etkileyen sektörlerin başında geliyor. Bu nedenle sürdürülebilir tarım uygulamalarını benimseme ihtiyacı her zamankinden daha acildir. Bu bağlamda ekolojik özelliklere sahip doğal bir mineral olan zeolit umut vadeden bir çözüm sunuyor.
Son yıllarda zeytin yetiştiriciliğinin özellikle yoğun olarak yaşandığı İtalya’nın Emilia Romagna bölgesinde, zeytinliklerde zeolit kullanımına yönelik uzun yıllardır araştırma ve deneyler yürütülüyor. Bilim insanları bunun üç farklı alandaki etkisini incelediler:
1. Toprak iyileştirici olarak
üç zeytin bahçesindeki zeytin ağaçlarının dikim aşamasında toprağa Zeolit ilavesi üç yıl süreyle yapıldı. Sonuçlar, bitki gelişiminde herhangi bir olumsuz etki yaratmadan, geleneksel gübrelere olan ihtiyacın %50 oranında azaldığını gösterdi. Bu özellik, zeolitin besin maddelerini tutmaya ve yavaş salınımına yardımcı olan yüksek katyon değişim kapasitesine atfedilir.
2. Fidanlık ve köklendirme alanında
Yarı odunsu çeliklerin köklendirme substratlarında zeolit, perlit ile birlikte kullanılmıştır. Köklenme sürecinin erken evrelerinde varlığı başarı oranını önemli ölçüde artırmış ve kök sisteminin daha fazla gelişmesine katkı sağlamıştır. Ayrıca, sonraki aşamalarda (birinci ve ikinci istila) zeolit ilavesi, sürdürülebilir tarım için hayati önem taşıyan sulama suyu miktarının azaltılmasına olanak sağlamıştır.
3. Bitki Koruma Yöntemi – Zeytin Kurdu Kontrolü
Zeytin kurdu ( Bactrocera oleae ), zeytin üretiminin başlıca düşmanlarından biridir. Yaprak uygulaması olarak zeolit kullanılmış ve etkinliği Spinosad ve kaolin ile karşılaştırılmıştır. Sonuçlar, mikronize zeolitin bitkilerin fotosentez, terleme ve stoma iletkenliği gibi ekofizyolojik parametrelerini etkilemeden böcek kontrolünde eşit derecede etkili olduğunu göstermiştir.
Ekolojik ve ekonomik faydalar
Zeolitin doğal özelliklerinden (yavaş su tutma, katyon değişim kapasitesi ve bitki organlarının mekanik olarak kaplanması gibi) zeytin tedarik zincirinin farklı aşamalarında yararlanılabilir. Bu çok işlevlilik, zeoliti modern zeytin yetiştiriciliği için kapsamlı, doğal ve sürdürülebilir bir çözüm haline getirirken, üretime ve çevreye doğrudan faydalar sağlar.
Kaynak: Olivonews.it
Kaynakça: Annalisa Rotondi, Lucia Morrone, Matteo Mari – BiyoEkonomi Enstitüsü – CNR, Bologna
(V. Ulusal Zeytin ve Yağ Konferansı – Alghero)